วันศุกร์ที่ 24 สิงหาคม พ.ศ. 2555

พิกัดขอบฟ้า

ระบบพิกัดขอบฟ้า Horizontal System
ระบบพิกัดขอบฟ้า (Horizontal System) หรือบางทีเรียกว่า ระบบอัลติจูดและอะซิมุท (Altitude and Azimuth system) เป็นการบอกตำแหน่งดาวเพื่อให้รู้ว่าดาวอยู่เหนือขอบฟ้า (celestial horizon) เป็นระยะทาง
ตามมุมเท่าใด และอยู่ห่างจากตำแหน่งเทียบบนขอบฟ้ามากน้อยเพียงใดความหมายของคำที่ใช้ในระบบขอบฟ้ามีดังนี้
 1.  เซนิท หรือจุดเหนือศีรษะ (zenith) เป็นตำแหน่งบนทรงกลมท้องฟ้าที่อยู่ในแนวตรงเหนือศีรษะของผู้สังเกตพอดี
2.  เนเดอร์ (nedir) เป็นตำแหน่งบนทรงกลมท้องฟ้าที่อยู่ตรงข้ามกับจุดเหนือศีรษะ
3.  เส้นขอบฟ้า (horizon) คือ วงกลมใหญ่บนทรงกลมท้องฟ้าที่อยู่ห่างจากจุดเหนือศีรษะและเนเดอร์เท่ากัน มีค่าเท่ากับ 90 องศา หรือ คือ แนวระดับสายตาที่เป็นแนวบรรจบของท้องฟ้าและพื้นโลก
4.  เมอริเดียนท้องฟ้า (celestial meridian) คือ เป็นเส้นสมมติเส้นหนึ่งบนท้องฟ้าที่ลากจากขอบฟ้า
ทิศเหนือลากขึ้นไปจนผ่านจุดเหนือศรีษะ (zenith) และลากต่อไปจนจรดขอบฟ้าทิศใต้แบ่งครึ่งท้องฟ้าออกเป็น 2 ส่วน คือ ซีกตะวันออกและตะวันตก
5.  อะซิมุท (azimuth) เป็นค่าของมุมที่วัดจากทิศเหนือไปทางทิศตะวันออกตามแนวเส้นขอบฟ้า
ถึงวงกลมดิ่งที่ลากผ่านดาว การวัดค่าอะซิมุทจะมีค่าตั้งแต่ 0 - 360 องศา
6.  อัลติจูด (altitude) หรือมุมเงยหรือมุมสูงเป็นระยะทางตามมุมที่วัดจากเส้นขอบฟ้าขึ้นไปจนถึง
ดาวดวงนั้น มีค่าตั้งแต่ 0 - 90 องศา และมีค่าเฉพาะค่าบวกเท่านั้น (นิยมบอกตำแหน่งดาวที่อยู่เหนือเส้นขอบฟ้าเท่านั้น)

วันพฤหัสบดีที่ 23 สิงหาคม พ.ศ. 2555

การดูดาวเบื้องต้น

การเรียนรู้ทางดาราศาสตร์สิ่งแรกที่เราต้องรู้จักก็คือ ทิศทาง เพื่อจะเป็นตัวกำหนดให้เราเข้าใจตรงกัน  ในการหาทิศทางเรากำหนดให้ดาว Polaris ที่อยู่ในกลุ่มดาวหมีเล็ก เป็นดาวเหนือเนื่องจากแกนโลกของเราชี้ไปที่ดาวดวง

รู้จักดาวเหนือเพื่อหาทิศ
ดาวเหนือคืออะไร
ดาวเหนือเป็นดาวที่ขั้วโลกเหนือบังเอิญชี้ไปที่ดาวดวงนั้นพอดี  ดาวเหนือในปัจจุบันมีชื่อว่า โพลาลิส  ดาวเหนือบอกอะไรเราได้บ้าง1. บอกให้รู้ว่าทิศที่ดาวเหนืออยู่เป็นทิศเหนือ
2. บอกให้รู้ว่าเรากำลังอยู่ท่ีละติจูดที่เท่าใดของโลกซึ่งถ้าเราวัดองศาจากขอบฟ้าถึงดาวเหนือได้ 10 องศาแสดงว่าเราอยู่ที่ละติจูด 10  องศาเหนือ เช่นเดียวกันถ้าเราวัดได้  50  องศาหรือ 60 องศาก็แสดงว่าเราอยู่ที่ละติจูดนั้นๆ ดังนั้นถ้าเราอยู่ที่ขั้วโลก เราจะเห็นดาวเหนืออยู่เหนือศรีษะพอดี และถ้าเราอยู่ที่เส้นศูนย์สูตร(ละติจูด 0 องศา)เราจะเห็นดาวอยู่ที่เส้นขอบฟ้าเป๊ะเลย

 นี้